Nutri-Score
De Nederlandse overheid voert vanaf 1 januari 2024 de Nutri-Score in als het officiële voedselkeuze-logo van Nederland. Het logo werkt met een stoplichtsysteem van vijf niveaus met bijbehorende letters, die de consument snel inzicht geven in welk product in een bepaalde categorie de betere keuze is. Daarna komt de overheid vanaf april met een uitgebreide publiekscampagne onder de naam: ‘Zo gebruik je de Nutri-Score’ om de consument op weg te helpen.
De Nutri-Score beoordeelt de samenstelling van voedingsmiddelen op basis van negatieve en positieve componenten zoals energie, suiker, verzadigd vet, zout, groente, fruit, noten, peulvruchten, vezels en eiwit. De tool kent punten toe op basis van vastgestelde grenswaarden en trekt daar eventuele negatieve punten van af, wat resulteert in een totaalscore van A tot E. De Nutri-Score dient als aanvulling op de Schijf van Vijf, maar wijkt daar ook in sommige gevallen vanaf: de Nutri-Score kijkt niet naar het gehele voedingsmiddel maar focust zich op de ingrediënten in het product. Hiermee kan de Nutri-Score een extra handvat bieden om een keuze te maken uit producten die niet binnen de Schijf van Vijf vallen.
Herziening algoritme
In 2019 liet de regering een onafhankelijk onderzoek uitvoeren naar drie verschillende voedselkeuze-logo’s die al in Europa worden gebruikt. Het onderzoek wees uit dat de Nutri-Score het meest effectief is bij het zoeken naar producten met een betere samenstelling. Maar het onderzoek werd ook bekritiseerd: volgens verschillende wetenschappers sloot de Nutri-Score onvoldoende aan bij de Schijf van Vijf. Herziening van het algoritme was dus nodig.
Begin 2021 maakten Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en Spanje bekend de invoering van het systeem te faciliteren. Daartoe zijn een internationaal wetenschappelijk comité en een stuurgroep in het leven geroepen. In 2022 heeft het wetenschappelijk comité het algoritme aangepast, zodat de Nutri-Score beter aansluit bij de voedingsrichtlijnen. Voorbeelden hiervan zijn brood, toegevoegde suikers en kant-en-klaarmaaltijden. Het nieuwe algoritme maakt beter onderscheid tussen componenten als vezel- en zoutgehalte, en de samenstelling binnen deze producten. Het wetenschappelijk comité paste in 2023 ook het algoritme aan voor dranken: alleen mineraalwater kan de Nutri-Score A dragen, alle overige dranken krijgen een score van B tot E.
Kracht en gebreken
Bedoeld als een laagdrempelige tool om bewustere keuzes te maken, fungeert de Nutri-Score nu als aanvulling op de Schijf van Vijf. Bovendien kan het voor bedrijven een prikkel zijn om hun productsamenstelling te verbeteren. Het aangepaste algoritme zorgt al voor een beter model, maar verbeteringen zullen nodig blijven om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de gezondheidsrichtlijnen en de Schijf van Vijf. Zo krijgen witte en volkoren rijstproducten nu nog beide een Nutri-Score A of B, terwijl witte rijst niet in de Schijf van Vijf staat. Andersom krijgt 30+ kaas een Nutri-Score C, D of E, terwijl dit product wèl in de Schijf van Vijf staat. Dit komt door de verschillen in zowel de methode als de criteria voor de beoordeling van voedingsmiddelen.
Bedrijven mogen zelf kiezen of ze het logo op hun producten willen zetten en zijn dat dus niet verplicht. Als een merk besluit het logo te gebruiken, moet het wel op àlle producten van het bedrijf staan. Bedrijven die meededen aan de pilots krijgen tot 1 juli 2024 de tijd om hun producten aan te passen aan het herziene algoritme. Producenten uit landen die de Nutri-Score met het oude algoritme al gebruiken, hebben tot eind 2025 de tijd om dit te doen.
Dit artikel verscheen eerder op: Evmi